Jij zegt het
Jij zegt het
Het is 15:55 uur! Tijd voor vijf minuten brainfarts en dan... VrijMibo! Met vandaag: de aftocht van Judas, de geschiedenis van Vrijdag de 13e, steenmannetjes en een gratis bestseller!
Vrijdag de 13e
Ah, Vrijdag de 13e. Het is een van die dagen die iedereen lijkt te vrezen, zelfs degenen die niet bijgelovig zijn. Maar waar komt die angst voor Vrijdag de 13e vandaan?
De geschiedenis van Vrijdag de 13e
Vrijdag de 13e is een combinatie van twee bijgeloven: de angst voor het getal 13 en de angst voor de vrijdag, die als ongeluksdag wordt beschouwd. Maar waar het nou precies vandaag komt… daar zijn verschillende verhalen over.
Het zou een bijbelse oorsprong hebben; omdat die feeks van een Eva dat paradijselijke appeltje op een vrijdag at en ze op die dag door God de club werden uitgebonjourd.
De angst voor het getal 13 is een erkende fobie met de onuitspreekbare naam paraskevidekatriafobie.
Ook wordt Het Laatste Avondmaal als oorsprong genoemd. Het verraad van een dertiende persoon, u wel bekend als Judas, met de kruisiging van Jezus tot gevolg, geeft dat getal 13 een vieze smaak in de mond.
Noorse Mythologie en de oorsprong van Vrijdag de 13e
De mooiste verklaring vind ik die van Loki, bovenaan deze brainfart afgebeeld. Volgens de Noorse mythologie zou Loki, de god van chaos en leugens, op een Vrijdag de 13e onuitgenodigd binnen zijn vallen op een banket in Valhalla, waar twaalf goden zich tegoed deden aan heerlijke spijzen en dranken. Loki schoot Balder dood, de god van de vreugde, waarna de wereld in diepe rouw gedompeld werd.
De toorn van koning Filips IV van Frankrijk
Maar ook de Frambozen hebben een aannemelijk verhaal om te verklaren waarom Vrijdag de 13e een helledag is: dankzij een genocide op de Tempeliers door koning Filips IV van Frankrijk.
In de 14e eeuw waren de Tempeliers een machtige religieuze orde die christelijke pelgrims in het Heilige Land beschermden tijdens de kruistochten.
Men geloofde dat de Tempeliers geheime kennis en mysterieuze krachten hadden. Op vrijdag 13 oktober 1307 liet de koning alle Tempeliers arresteren en beschuldigen van ketterij. Wat voor die dekselse ketters met recht een dodelijke ongeluksdag werd.
De meest aannemelijke oorsprong is wat mij betreft dan ook die van de Tempeliers, al is vandaag die van Judas eigenlijk een stuk toepasselijker.
“Jij zegt het”
Judas Iskariot (Grieks: Ὶούδας Ὶσκάριωθ of Ὶσκαριώτης) (overleden circa 29-33) was volgens het Nieuwe Testament een van de twaalf apostelen van Jezus. Judas Iskariot was in het vroege christendom degene die Jezus heeft 'overgeleverd' of 'uitgeleverd' (Marcus 3:19; 14:10, Matteüs 10:2, Johannes 6:71; 12:4; 18:2,5[1]) aan de Romeinse autoriteiten, waarna Jezus gekruisigd werd. Lucas 6:16 noemt hem een "verrader" (προδότης, prodōtès). Om deze reden wordt zijn naam vaak gebruikt in uitdrukkingen die verraad aanduiden zoals 'een judas' of 'judaskus', of direct als synoniem voor verrader.
Bergleven
Iedereen die ooit in de bergen is geweest, kent ze wel: kleine torentjes van opgestapelde stenen die je her en der tegenkomt. Ik dacht altijd dat het een soort symboliek was om geluk af te dwingen. Als een soort Jenga: stort het torentje in als je er een steen oplegt, dan kun je maar beter maken dat je terug naar beneden gaat want bad luck is on his way!
Maar niets is minder waar, de steenmannetjes (of cairn in het Engels) hebben een hele andere betekenis. Van oorsprong zijn het simpelweg markeringspunten in onherbergzame gebieden. En dat geldt van IJsland tot Schotland en van Kroatië tot Ierland. De oude Grieken, de Ieren en de Portugezen gaven er wel een mystiek tintje aan.
Wiki: “In de Griekse mythologie worden cairns met Hermes geassocieerd. Volgens een legende werd Hermes door Hera voor het gerecht gedaagd, omdat hij haar favoriete dienaar Argus Panoptes had gedood. Alle andere goden dienden als jury en zij kregen stenen. Zij moesten de steen gooien en Hermes werd onder een stapel stenen bedolven.
In een Portugese legende wordt een cairn een moledro genoemd. De stenen zijn betoverde soldaten. Als een steen van de stapel wordt genomen en onder een kussen wordt gelegd, zal de volgende ochtend een soldaat verschijnen. Na een kort ogenblik zal de soldaat weer in een steen veranderen en op magische wijze terugkeren naar de stapel stenen.”
Bewegwijzering
Hoewel in veel bergachtige gebieden de bewegwijzering middels bordjes, paaltjes, geverfde vlaggen en meer van zulks prima zijn aangegeven, is deze oude manier toch niet helemaal nutteloos geworden. Want je kunt de paden nog zo goed bijhouden en markeren, de bergen zijn grillig en wanneer het weer omslaat en je weinig zicht meer heb, zijn dit rotsvaste bakens die je veilig terug kunnen leiden naar het dal of naar een veilige schuilplaats.
Wildgroei
Steenmannetjes zijn dus handig én leuk, maar toch is het eigenlijk niet de bedoeling dat je ze maakt. Sterker nog, op diverse plaatsen zoals Snowdonia in Wales, IJsland, op het Isle of Skye in Schotland en op Aruba is het inmiddels verboden. De reden is simpel. Door de wildgroei aan steenmannetjes die lukraak worden gebouwd door argeloze bergwandelaars, is het bij slecht zicht niet duidelijk meer welke route er gelopen moet worden.
De tweede reden is dat het rapen van stenen en bouwen van steenmannetjes een kleine aanslag op de lokale flora en fauna is. Onder de stenen leven veel dieren, insecten en plantjes en die natuurlijke habitat wordt verstoord als mensen stenen rapen.
Mallnitz
In het Duits worden de steenmannetjes Steinmännchen genoemd en Mallnitz heeft een heel Steinmännchendorf. In het Seebachtal kun je de Waldweg lopen en daar kom je op een gegeven moment een enorme massa stenen tegen. Het heeft niets van doen met bewegwijzering, maar een tof gezicht is het wel!
Und jetzt, 16:00 uur, WEEKEND! De VrijMiBo is begonnen! Proost en tot volgende week!
Doneren
Wil je meer van dit soort Brainfarts lezen? En denk je “ik gun die gozer wel een paar eurootjes zodat hij zijn schrijfsels blijft delen”. Dan kun je betalend lid worden en voorzie je mij van een beetje schrijvend bestaansrecht!
Subscribe hieronder, kies voor een maandabonnement, jaarabonnement (17% korting!) of sponsorship en ontvang als eerste (exclusieve) content.
Eenmalig doneren kan hier of met een directe overboeking naar NL70 BUNQ 2076 5623 89 t.n.v. Tjeerds Brainfarts.
Mijn dank is groot en oneindig!
